Verrassende Indonesische modeshow in het Museon

De entreehal van het Haagse Museon vult zich met de geuren van Indische kruiden. Balinese parasolletjes sieren de ontvangstbalie, waar de eerste bezoekers al in de rij staan. Met een speciale modeshow biedt de Ambassade van Indonesië een platform aan acht Indonesische designers. Het gaat om eigentijdse ontwerpen die hun oorsprong vinden in traditionele stoffen en patronen. De inloop van een uur is wat aan de lange kant, maar dat wordt goedgemaakt door het bonte gezelschap. Veel bezoekers zijn Indisch, of hebben een speciale band met het land, bijvoorbeeld omdat ze zijn opgegroeid in Nederlands-Indië. Voor de gelegenheid hebben zij hun mooiste outfits met traditionele textielpatronen uit de kast gehaald.

Elk eiland heeft zijn eigen textielpatronen

Voorafgaand is er een talkshow waarbij het publiek uitleg krijgt over de materialen. Indonesië telt meer dan 17.000 eilanden die elk zo hun eigen traditionele stoffen of motieven hebben. Wie kent niet de kleurrijke batikpatronen van Java? Op witte doeken wordt er eerst een waterafstotende was in mooie patronen aangebracht. Vervolgens worden deze doeken in verfbaden gedompeld, waarna de uiteindelijke patronen tevoorschijn komen. Al net zo bewerkelijk zijn de zogeheten ikat-stoffen, die op veel eilanden in het oosten van Indonesië worden gedragen. Het Indonesische woord ‘ikat’ betekent knopen of binden. Met de hand gesponnen katoenen garens worden volgens een bepaald patroon nauwgezet op verschillende punten afgebonden en in een verfbad gedompeld. De verf dringt slechts op de gedeelten door die niet afgebonden zijn. Hierna wordt het kledingstuk geweven op een eenvoudig handweefgetouw. Het maken van één sarong is arbeidsintensief en neemt gemiddeld twee weken in beslag.

Acht talenten op uitnodiging in Nederland

De textielpatronen vertellen veel over de drager: ze geven uitdrukking aan relaties tussen mensen onderling, de verhouding tussen jong en oud en de rangen en standen binnen een samenleving. Deze mooie tradities en verhalen van vroeger leven nog altijd voort. Voor hedendaagse ontwerpers, zoals de acht talenten die op uitnodiging van de Indonesische ambassade in Nederland zijn, is het de kunst om deze ‘futureproof’ te maken. Tussen de talkshow en de modeshow in is er een buffet. Op het menu staat nasi goreng, het nationale gerecht van Indonesië. Daar kwamen al die lekkere geuren dus vandaan. Terug in de zaal wordt het publiek middels een een zoetsappig promotiefilmpje geënthousiasmeerd voor een bezoek aan Borobudur, de belangrijkste trekpleister van Indonesië, gevolgd door een reclamespotje dat alle ins en outs leert over de ergonomische stoelen met extra beenruimte van hoofdsponsor Garuda Airlines. En dan, dik drie uur na aanvang, gaat de modeshow dan eindelijk beginnen.

Cultureel erfgoed in een modern jasje

De acht designers – zes modeontwerpers, een tassenontwerper en een sieradenontwerper – introduceren zichzelf eerst in een korte video. Vervolgens worden op de catwalk de sieraden en kledingstukken gecombineerd, wat zorgt voor een mooi totaalbeeld. De collecties variëren van couturejurken tot vrij draagbare ontwerpen. Het meest effectief zijn de wijde silhouetten, zoals variaties op de mantel en cape. Eenvoudige designs die de stoffen laten spreken. Veel meer hebben de prachtige met de hand geverfde en geweven batik- en ikatstoffen niet nodig. Wat verder opvalt is dat de ontwerpers die een poging doen om hele hippe collecties neer te zetten in deze context juist uit de toon vallen, terwijl de ontwerpers die dicht bij hun roots blijven soms verrassend goed aansluiten bij het hedendaagse modebeeld. Jammer is dat vrijwel alle ontwerpers hun looks afmaken met torenhoge stiletto’s. Platte schoenen, die momenteel domineren op de internationale catwalk, hadden het totaalbeeld moderner gemaakt.

De tekst gaat verder onder de foto's

Namen om de in de gaten te houden

De collectie van Rizki Permatasari is geïnspireerd door de ikats van het eiland Sumba en blinkt uit in kleurgebruik. Lala Gozali viel op met haar gepatchworkte kimono-achtige jassen. Ze werd zeven jaar geleden verliefd op Loerik: traditionele gestreepte stoffen die kenmerkend zijn voor de Javaanse dracht. Gita Orlin verrast met haar moderne interpretatie van de traditionele batikstoffen uit de regio Trenggalek in Oost-Java. Al haar modellen dragen hoofddoeken met daarop mysterieuze zwarte hoeden. Een mix van Victoriaanse kostuumhistorie en Indonesisch erfgoed. De tassencollectie van Putri Permana is afgeleid van de authentieke Javaanse Jepera-tas, voorzien van kleurrijke ikatpatronen. Haar tassen worden getoond door modellen in identieke, eenvoudige capejurken. Een slimme zet. Hierdoor gaat alle aandacht uit naar de feestelijke avondtasjes die het dragen van sieraden overbodig maken. “Iets voor Màxima”, klinkt er uit het publiek bij een elegant polstasje dat is gedecoreerd met honderden kleine glaskraaltjes en veren.

De tekst gaat verder onder de foto's

Nederlandse modeontwerpers naar Indonesië

Organisatorisch zijn er wel wat verbeterpunten: zo maken de stoelleuningen op het podium de ondertiteling onleesbaar, veroorzaakt de microfoon af en toe een snerpende piep en worden de sponsoren net iets te vaak genoemd, waarna de logo’s ook nog in slow motion op groot scherm voorbij komen. Maar de modeshow zelf zit goed in elkaar en is verfrissend, daar draait het om. En, toegegeven, het event maakt zeker warm voor een culturele rondreis door het mystieke Indonesië. In april 2019 krijgt de uitwisseling een vervolg. Drie Nederlandse ontwerpers gaan op uitnodiging van het Centrum voor Cultuur en Ontwikkeling (CCD-NL) naar Kupang, in de provincie Nusa Tenggara Timur, om samen te werken met Indonesische vakmensen. Het doel is om kennis uit te wisselen en de kwaliteit van de ikat-ontwerpen productie te verhogen. De resultaten van het onderzoek en de samenwerking worden getoond tijdens de Dutch Design Week 2019 in Eindhoven, de Jakarta Design Week 2020 en in enkele musea.

Foto’s: Indonesische modeshow in het Museon. Fotograaf credit: Agung Nugie.